Phân biệt Chùa, Đình, Đền, Miếu, Nghè, Điện, Phủ, Quán, Am

Trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt Nam, các nơi thờ cúng được gọi với những cái tên khác nhau, khiến nhiều người không khỏi bối rối. Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt các loại hình kiến trúc thờ cúng phổ biến nhất: Chùa, Đình, Đền, Miếu, Nghè, Điện, Phủ, Quán và Am.

1. Chùa:

Đặc điểm:
- Là nơi thờ Phật, tu hành và truyền bá Phật giáo.
- Mọi người có thể đến thăm viếng, nghe giảng kinh, thực hành các nghi lễ Phật giáo.
- Có thể cất giữ xá lị và chôn cất các vị đại sư.
Ví dụ: Chùa Một Cột, Chùa Trấn Quốc, Chùa Tây Thiên,…

2. Đình:

Đặc điểm:
- Nơi thờ Thành hoàng của các làng, nơi hội họp, bàn việc của dân làng.
- Trung tâm sinh hoạt văn hóa gắn bó với cộng đồng, mang đặc trưng văn minh lúa nước.
- Thành hoàng là người có công với dân, nước, lập làng, dựng ấp hoặc sáng lập nghề.
Ví dụ: Đình làng Đình Bảng, Đình Kim Lăng,…

3. Đền:

Đặc điểm:
- Công trình kiến trúc thờ cúng một vị Thánh hoặc nhân vật lịch sử được tôn sùng như thần thánh.
- Phổ biến nhất là đền thờ các anh hùng dân tộc hoặc những vị thánh theo truyền thuyết.
Ví dụ: Đền Hùng, Đền Kiếp Bạc, Đền Trần,…

4. Miếu:

Đặc điểm:
- Dạng di tích văn hóa trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, quy mô nhỏ hơn đền.
- Đối tượng thờ đa dạng, thể hiện qua tên gọi miếu (miếu Cô, miếu Cậu,…).
- Thường được xây trên gò cao, sườn núi, bờ sông, đầu làng hoặc cuối làng.
Ví dụ: Miếu Bà Chúa Xứ, Miếu Ông Cọp,…

5. Nghè:

Đặc điểm:
- Một hình thức của đền miếu, thờ thần thánh.
- Mối quan hệ chặt chẽ với di tích trung tâm nào đó.
- Nghè có thể thờ thành hoàng làng ở làng nhỏ, tách ra từ làng gốc.
- Cũng có thể là đền nhỏ của một vị thần trong xã.
Ví dụ: Nghè Hải Triều, Nghè ở Trường Yên,…

6. Điện thờ:

Đặc điểm:
- Sảnh đường cao lớn, thường là nơi ở của Vua Chúa hoặc Thần Thánh ngự.
- Hình thức của Đền, nơi thờ Thánh trong tín ngưỡng Tam tứ phủ.
- Quy mô nhỏ hơn Đền và Phủ, lớn hơn Miếu Thờ.
- Thờ Phật, Mẫu, Công đồng Tam tứ phủ, Trần Triều và các vị thần nổi tiếng khác.
- Có thể của cộng đồng hoặc tư nhân.
Ví dụ: Điện Hùng Vương, Điện Mẫu,…

7. Phủ:

Đặc điểm:
- Đặc trưng của tín ngưỡng thờ Mẫu (tín ngưỡng bản địa Việt Nam).
- Nơi thờ tự Thánh Mẫu khá sầm uất, mang tính chất trung tâm của cả một vùng lớn.
- Thu hút tín đồ khắp nơi đến hành hương.
Ví dụ: Phủ Dầy, Phủ Tây Hồ,…

8. Quán:

Đặc điểm:
- Dạng đền gắn với đạo Lão (Đạo giáo).
- Điện thờ thực chất giống như đền thờ thần thánh.
- Thờ cúng các thần linh cơ bản theo Trung Hoa.
Ví dụ: Hưng Thánh Quán, Lâm Dương Quán,…

9. Am:

Đặc điểm:
- Được coi là kiến trúc nhỏ thờ Phật.
- Gốc từ Trung Quốc, mô tả như ngôi nhà nhỏ, lợp lá, nơi ở của con cái chịu tang cha mẹ.
- Sau đổi kết cấu với mái tròn, lợp lá, làm nơi ở và đọc sách của văn nhân.
- Ở Việt Nam, Am là nơi thờ Phật (Hương Hải am, Thọ Am) hoặc mi

Hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn hiểu thêm về các kiến trúc tâm linh tại Việt Nam. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm các bài viết hữu ích khác về án gian thờ và nhà gỗ cổ truyền tại Trường Phúc.