Bậc thềm đá là lối chính dẫn lên căn nhà nên có rất nhiều nguyên tắc khi thiết kế. Ngoài việc chọn chất liệu, mẫu mã thì số bậc cũng phải đáp ứng các yêu cầu phong thủy, họa tiết hoa văn cũng phải đẹp và trang nhã. Kích thước bậc thềm đá phải đảm bảo vừa bước, khi bước lên không bị mỏi, khi xuống không bị trùng chân.
1. Bậc thềm đá là gì?
Bậc thềm đá hay đá bậc thềm là cách gọi của một hạng mục kiến trúc có tác dụng dẫn bước người đi vào các sản trung tâm hay xuống các kè ao hồ trong các công trình văn hóa tâm linh. Hạng mục này phổ biến nhất là trong các đình chùa, nhà thờ họ, từ đường hoặc các bậc lên xuống giếng làng, các hồ nước nơi có thờ tượng Phật tổ ở giữa, các hồ sen có tiền hành các nghi lễ tâm linh. Các bậc thường được trạm khắc hoa văn vừa trang trí vừa để chống trơn trượt.
2. Số bậc thềm bằng đá chuẩn phong thủy
Dân gian hay gọi bậc thềm đá là bậc tam cấp, cứ phần nền nhà cao hơn mặt đất thì ở đó có bậc tam cấp. Trên thực tế, nhiều khi số bậc nhỏ hoặc lớn hơn 3 thì cũng vẫn quen gọi là bậc tam cấp cho dễ hiểu. Thông thường, bậc thềm đá thường là các số lẻ như 1, 3, 5, 7, 9 chứ không ai làm số chẵn cả. Có nhiều quan điểm cho rằng số bậc theo quan điểm Sinh – Lão – Bệnh – Tử nên cứ loay hoay trong việc chọn số bậc. Thực tế, quan niệm trên là chưa đúng, số bậc này tuân theo quan niệm xưa (Tam Sinh) tức theo quy luật Thiên – Địa – Nhân tức là sự hòa hợp giữa trời, đất và con người.
3. Cấu tạo bậc tam cấp
Cấu tạo chính của bậc thềm đá là mặt bậc và cổ bậc trong đó mặt bậc được tạo nhám bằng hoa văn cách điệu để trang trí và chống trơn. Có ba loại kiến trúc chính là loại bậc nguyên khối, bậc ốp đá granite và bậc ốp đá mềm. Bậc nguyên khối và bậc ốp đá mềm thường áp dụng cho các công trình kiến trúc tâm linh, bậc ốp đá granite là loại đá mỏng thường sử dụng cho các công trình dân dụng như bậc cầu thang, bậc tam cấp nhà ở dân dụng mang tính hiện đại.
4. Kích thước bậc thềm bằng đá phù hợp
Kích thước bậc thềm đá phải tính toán cho phù hợp để đảm bảo không bị mỏi chân khi lên, không bị trùng chân khi xuống và đặc biệt chiều cao không bị tức chân khi đi lại tránh vấp ngã nhất là với người già và trẻ nhỏ. Thông thường mặt bậc sẽ là ngang 32 đến 35cm, cổ bậc (chiều cao) thường là 15 hoặc 17cm. Nếu sử dụng bậc nguyên khối thì cả khối này là một bậc đá đặc, nếu ốp đá mềm (marble) như xanh đen, xanh rêu thì chiều dầy thường là 3 hoặc 5cm, nếu đá ốp đá granite thì chiều dày là 1.6 đến 1.8cm. Tất cả các bậc thềm đá này thường có chiều dài là 1m (trừ đá Granite), nếu quý vị có nhu cầu dài hơn thường phải đặt sản xuất trước.
Bậc thềm đá là hạng mục quan trọng trong các công trình kiến trúc, đặc biệt là nhà thờ họ, đình chùa. Việc lựa chọn bậc thềm đá đẹp và phù hợp sẽ góp phần tạo nên vẻ đẹp tổng thể và ý nghĩa phong thủy cho công trình. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm các bài viết hữu ích khác về án gian thờ và nhà gỗ cổ truyền tại Trường Phúc.